Ik ben maar een gezegend en verwend mens. Vooral omdat ik zo veel lieve mensen om me heen heb die me inspireren en hun intieme gedachten met me willen delen. Omdat ze me aan het denken zetten en ze me zo met beide benen op de grond houden. Zodat ik niet vergeet te doen, wat ik mezelf plechtig had beloofd heb te doen nu het goed met me gaat: om te blijven herinneren wat de belangrijke dingen in het leven zijn en zorgvuldig om te blijven gaan met alle kansen die ik heb. Want gelukkig zijn is niet vanzelfsprekend.
Laatst hoorde ik psychiater en auteur van het boek Borderline Times, Dirk de Wachter zeggen: ‘’In het Westen zijn we geobsedeerd door leukigheden. We hebben geen ruimte meer voor verdriet en rouw in onze samenleving.’’ Ik snap geloof ik wel wat hij daarmee probeert aan te kaarten. Namelijk dit: dat het zo oneerlijk is dat we als samenleving constant maar geluk verbeelden en propaganderen, alsof het iets is dat je totaal zelf in de hand hebt. Alsof het slechts een mindset is. Dus wanneer je niet gelukkig bent, dat je niet de juiste instelling hebt en niet genoeg je best hebt gedaan…
Weet je, dat vind ik een intens gemene boodschap. Voor al die mensen die wel zouden willen, maar het ondanks proberen en positief proberen te zijn, het echt niet lukt om -net als op al die gezellige Instagram plaatjes- vrolijk grinnikend en zorgeloos door het leven te flaneren.
Ik wil niet zeggen dat we niet moeten proberen ons best te doen voor de dingen waar we wél invloed op uit kunnen oefenen. Dat is ook onze plicht als mens: kritisch naar jezelf kijken en waar mogelijk jezelf op je tenen dwingen. Maar ik pleit er ook voor om niet te vergeten empathisch te zijn naar onszelf en voor anderen, waar die ruimte er niet is.
Dit zijn de dingen die ik zelf heb doorleefd, waarvan ik nu kan zeggen dat het terecht is om je kut over te voelen als het je overkomt:
1. Klem zitten in te weinig verdienen
Oh my, mijn tijd op de academie… leven van €500 in de maand (waarvan €400 aan vaste lasten te besteden hebben). Ja, ik weet inderdaad nog hoe het voelt, om door de stad te lopen en iedereen mooi aangekleed te zien zijn en te denken: ‘’Ik wil ook ooit genoeg geld hebben voor kleding om er net als deze mensen, tenminste normaal uit te kunnen zien’’, terwijl je je grote teen in je schoen door de gaten in je sok heen voelt prikken.
Om langs allemaal winkels te lopen en er constant aan herinnert te worden dat jij weer eens niets kunt kopen. Constant, dag in, dag uit. Om je schuldig te voelen dat je geen echt leuk cadeau kunt kopen voor de verjaardagen van je vrienden. De frustratie dat je jezelf niet kunt ontwikkelen zoals je wilt, omdat je moet beknibbelen op schoolmaterialen, omdat je soms suf hebt van de honger omdat je geen broodje op school kunt betalen, omdat je graag op een cursus zou gaan maar er -oh ja alweer- geen geld voor hebt.
En dat je geen idee hebt of het ooit beter gaat worden. Niet sentimenteel bedoelt, maar wat heb je te verwachten als je een creatief beroep ambieert en afstudeert midden in de crisis en gewend bent te werken voor minimumloon of minder (want dat vindt men blijkbaar normaal bij grote bedrijven, uitzendbureaus en in de rest van de wereld).
Het ergste vond ik het onmachtsgevoel; geen invloed uit te kunnen oefenen op de situatie. Het maakt je verdrietig en boos en kost ontzettend veel energie. Herkenbaar? Dat is dus punt 1. waar je jezelf terecht kut over mag voelen.
2. Te raar zijn voor een serieuze baan
Omdat ik van mezelf in ieder geval mijn best moest doen om kansen aan te zoeken en aan te grijpen om te proberen het beter te maken, heb ik een hoop bijbaantjes versleten. En daarvan waren er twee soorten:
- de uitzendbaantjes die geen zekerheid geven en weinig betalen, maar maar zonder al te veel sociaal gekonkel (want je ziet elkaar na die ene dag toch nooit meer terug)
- de banen waar je weliswaar 24 uur per week werkt, maar nog altijd op 0-urencontract basis (niet klagen, want voor jou nog 1.000 anderen), en een hele shitload aan politiek gekonkel. Want iedereen was afgelopen jaren natuurlijk angstvallig op zoek naar een baan, dus je kwam standaard in een vergaarbak terecht met allerlei soorten mensen. En ja, daar zitten dan vaak ook idioten tussen die keihard vechten om hun baantje niet vervangen te zien worden door de zoveelste nieuwe kracht. Super fijn… die zekerheid dat je 24 uur per week naar je werk kunt met buikpijn van de stres.
En natuurlijk werken ze je er uit. Want hoe zeer je je best ook doet om goed en gezellig te mengen met al die andere ongelukkige zielen (idealistische GroenLinkser door de bocht, haha), ze ruiken toch aan je dat je anders bent en dus een bedreiging vormt. Soms floepte ik soms per ongeluk een ‘moeilijk’ woord uit en had ik mezelf verraden. En ik zei ook telkens niets instemmends terug als er tijdens de koffiepauze gesproken werd over ‘’die klotebuitenlanders’’, en ik kon ook al niet meepraten over voetbal… Iedere keer als het contract afliep, was het weer tijd om te gaan stoken in de hoop me er uit te werken…En geloof me, ik heb me wezenloos gesolliciteerd afgelopen jaren. Maar ja, ik was te jong of ik had niet genoeg werkervaring voor die banen voor de banen die ik ambieerde. En ik was natuurlijk één van honderden sollicitanten afgelopen jaren. Ja, ook daar mag je je terecht best treurig over voelen…
3. Ziek zijn
Op bed liggen met je spastische darm, opgewekt door de stres van het werk, en je koortshoofd van de pijn. De kieren in het plafond van je shitty appartement nog maar eens bestuderen… Wel van alles willen veranderen, maar gevloerd zijn en het gevoel hebben dat alle negativiteit om je heen het weer eens van je gewonnen heeft. Stres en je rot voelen gaan hand in hand met elkaar.
En ziek zijn kost een hoop geld: doktersbezoeken, allerlei middeltjes tegen je vage klachten die moeten helpen (maar niet helpen, want je hebt hoofdzakelijk last van je leven. Die darmen zijn slechts het symptoom). En geld, ja dat heb je niet… Kak tot de max dus. Letterlijk en figuurlijk haha
4. Rechteloos zijn
Het huis uit willen om niet langer de scheiding van je ouders mee te hoeven maken, maar te jong zijn om zelf papieren te mogen tekenen en geen toestemming te verwachten hebt van paps en mams. Je door een UWV medewerker toegesproken horen worden, dat ‘’Je instelling de uitkomst van je handelingen bepaalt’’. Nog minstens zeven jaar moeten wachten om aanspraak te maken op een betaalbare sociale huurwoning…Afhankelijk zijn van mensen en instanties die je niet kunnen of willen helpen en dus klem zitten. Ja, dat was denk ik wel de grootste stres veroorzaker. Hoe dat voelt: alsof je van binnen door een leger aan termieten wordt opgewroten. Probeer dat gevoel maar eens te negeren en je goed te voelen.
5. je geliefden ongelukkig zien
Mensen om je heen ziek zien worden of ze in dezelfde situaties als jijzelf ziet zitten, maar niet bij machten zijn om ze te helpen of omdat ze het echt zelf moeten doen maar bijvoorbeeld niet durven. Ja, hoewel je vaak eerst voor jezelf moet zorgen in je leven, wil het niet zeggen dat je geen verdriet of pijn ervaart van de aanblik van geliefden die het moeilijk hebben. En je staat er zelf ook wagenwijd voor open als het niet lekker gaat: je weet immers precies hoe het voelt! Het is een stukje verdriet dat je op de achtergrond altijd met je meedraagt…
Maar laat ik dit zware verhaal hiermee besluiten. Niet met ‘leukigheid’ of met ‘eenvoudige tips’, maar met een stukje hoop. Ik ga er even van uit, dat jij niet van plan bent om er daadwerkelijk tussenuit te knijpen, zoals een heel lief persoon die ik onlangs ontmoet heb die door ongeneselijke ziekte echt geen uitweg meer ziet…
Het komt namelijk goed als jij door blijft zoeken naar oplossingen en kansen en iedere dag iets onderneemt (al is het maar een beetje opruimen in huis en de boodschappen doen), komt het goed. Het gemene is dit: grote problemen los je op door eerst 10.000 minuscuul kleine stapjes te nemen. Die stappen worden steeds groter en op een gegeven moment raak je in een stroomversnelling en komt alles steeds sneller goed. Zoals je geld nodig hebt, om geld te kunnen maken; daarvoor moet je eerst stuivers uitsparen, die worden euro’s, die worden tientjes, en opeens heb je geld om echt stappen te gaan maken en te investeren. Is dat eerlijk? Nee, zo voelt het zeker niet als je met je rug tegen de muur staat. En het is oké om je daar klote over te voelen. Laat dat gevoel er zijn. Druk het niet weg. En besluit dat mensen die geen oog voor jouw situatie hebben of alleen maar vrolijkheid propaganderen, lekker dood mogen vallen.
Draag het gevoel met je mee terwijl je begint aan je klim naar boven. Ik beloof je dit; op een dag sta je hoog op de berg en vraag je je af op welke hoogte je dat rotgevoel precies bent verloren. Het gebeurt zonder dat je er ergen in hebt. Dan kijk je terug naar beneden en zie je het verschil. Hoog op die berg zal je niet vergeten hoe het daar beneden was. Met één vluchtige blik zie je het zo weer voor je. Alleen sta je nu hoog genoeg om het geheel te overzien. En dan zie je: als je doet waar je van houdt, waar je blij en enthousiast van wordt, of wat je voor het moment tenminste kunt accepteren, dan weet je zeker dat je op de goede weg bent. Voor mij was het kunst, dat immens onlogische en onzekere beroep, dat mij als 27 jaar lang redt van alle ellende en me meer geluk heeft gebracht dan ik ooit maar voor mogelijk heb gehouden. En ik durf oprecht te zeggen. Ik ben gelukkig. Mijn leven is niet perfect, maar ik heb eindelijk wel heel veel zelf in de hand.
Volg je eigen waarheid, dan wijst die jou de weg naar een hoger plan.
Liefs, Jesje
p.s.: ik hoop dat ik niet zo harteloos ben geweest om nog een punt over het hoofd te hebben gezien in mijn onwetendheid. Zo wel: helpt me daar dan maar snel van af met een berichtje ;)
Hi daar! Ik ben Jessica, een oer-Rotterdamse kunstenaar die onderzoekt hoe je van je leven een duurzaam LevensKunstwerk kunt maken